Sobota 2 lipca 1927 r.
Dlaczego dwie korony? Mówiono, że Obraz przedstawia Maryję oczekującą narodzin Jezusa, dlatego miała dwie korony: jedną dla siebie, drugą dla Dzieciątka, które ma się urodzić. Według innej wersji podwójna korona nawiązywała do historii i oznaczała, że Matka Boska jest Królową Polski i Wielką Księżną Litewską.
Jak pokazują zdjęcia, tamtego dnia w Wilnie padał deszcz, więc wszyscy dostojnicy chronili się pod wielkimi parasolami. Obecni byli metropolita warszawski kard. Aleksander Kakowski, Józef Piłsudski i Ignacy Mościcki. Przybyli na niezwykłą uroczystość, chociaż przynajmniej Piłsudski niespecjalnie przejmował się zasadami Kościoła katolickiego, a wyznanie zmieniał w zależności od zapotrzebowania. Ale przybył i siedział w pierwszym rzędzie. Tą uroczystością była koronacja Obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej, drugiego po Cudownym Obrazie z Jasnej Góry najbardziej czczonym w Polsce.
Jak powstała Ostra Brama
Historia pierwszego obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej sięga początku XVI wieku.
Kiedy za panowania Aleksandra Jagiellończyka, którego Wilno było ulubioną stolicą, dokończono budowę murów obronnych miasta. Nad bramami miejskimi zgodnie ze zwyczajem umieszczano obrazy świętych. Bramę Miednicką, później nazwaną Ostrą umieszczono pierwszy wizerunek Matki Boskiej. Nie był to jednak „ten” obraz. Obraz, znany jako wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej został namalowany na zamówienie magistratu m. Wilna w drugiej połowie XVI w. przez jednego z wileńskich artystów. Dziś nie wiadomo, ja się nazywał. Wiadomo, że Maryja Ostrobramska nie ma rysów twarzy Barbary Radziwiłłówny (bo i taka legenda powstała). Pierwotnie obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej nie posiadał kaplicy, a był tylko wpuszczony we wnękę w murze i zasłaniany okiennicami w czasie niepogody. Przed obrazem znajdowała się mała drewniana galeryjka, na którą można było wejść po wąskich schodach, umieszczonych z boku przy murze.
Dopiero w 1654 roku, karmelici, którzy w 1621 roku zajęli klasztor, a w 1626 kościół św. Teresy obok bramy, uzyskali od miasta pozwolenie na objęcie obrazu w swe posiadanie. Zdjęli obraz znad bramy, przenieśli do kościoła i umieścili w pierwszej kaplicy po prawej stronie wielkiego ołtarza. Jednocześnie zaczęli zbierać ofiary na budowę kaplicy nad Ostrą Bramą. Zbiórka trwała długo, bo dopiero w 1671 roku uroczyście przeniesiono obraz do nowo wybudowanej, drewnianej kaplicy. W 1715 r. kaplica spłonęła, ale obraz cudem udało się uratować. Legenda mówi, że z płomieni wyniósł go „młody zakonnik”. Tym razem poszło szybciej i już w 1716 r. obraz został przeniesiony do nowej kaplicy – już murowanej.
Sława Obrazu rosła. Kiedy w 1794 roku przy Ostrej Bramie wojska rosyjskie szturmowały Wilno właśnie m.in. pod Ostrą Bramą, pod kaplicą odbywały się już nie tylko modlitwy ale i patriotyczne manifestacje. Tak było przez cały okres zaborów. Kult Matki Boskiej Ostrobramskiej spopularyzował szczególnie Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”, stawiając obraz Ostrobramski na równi z Jasnogórskim.
Jedyny taki obraz
Sam obraz przedstawia Maryję w czerwonej tunice z podwiniętymi rękawami. Szyja okryta jest szalem, a głowa białą chustą. Całą postać okrywa zielonkawo-błękitny płaszcz zarzucony na głowę i ramiona. Tło obrazu ma odcień brązu. Charakterystyczną cechą Obrazu jest to, że Maryja jest na nim sama. Mówiono więc, że jest to Matka Boska brzemienna. Świadczyć o tym miał szeroki kształt sukienki Maryi i ręce skrzyżowane pod sercem. W 1671 roku Obraz został zasłonięty srebrną, pozłacaną suknią. Od 1849 roku charakterystyczną ozdobę obrazu stanowi wielki, odwrócony sierp srebrnego półksiężyca z wygrawerowanym napisem „Dzięki Tobie składam Matko Boska za wysłuchanie próśb moich, a proszę Cię, Matko Miłosierdzia, zachowaj mnie nadal w łasce i opiece Swojej Przenajświętszej W. I. J. 1849 roku”. Na ścianie kaplicy znajdują się liczne wota, w tym srebrne serce od Józef Piłsudskiego z podziękowaniem „za Wilno”. Liczne wota zgromadzone w kaplicy są dowodem cudów, jakich ludzie doznali dzięki wstawiennictwu Maryi.
Dlaczego dwie korony
Pismo z prośbą o zgodę na koronację obrazu przedłożył papieżowi Piusowi XI arcybiskup wileński Romuald Jałbrzykowski. W liście podkreślano wielką liczbę łask otrzymywanych dzięki modlitwie przed obrazem, odwołano się także do wydarzenia z 1920 roku, gdy papież Pius XI, wówczas Achille Ratti Nuncjusz Apostolski w Polsce, odwiedził Ostrą Bramę i odprawił tam mszę św. Stolica Apostolska wyraziła zgodę. W 1927 roku Jan Rutkowski dokonał renowacji obrazu, a krótko po jej dokonaniu 2 lipca 1927 r. Obraz został ukoronowany i otrzymał wtedy tytuł Matki Miłosierdzia. Specjalnie na tę wielką religijną i patriotyczną uroczystość Obraz wyjęto go z ołtarza w kaplicy i włożono w specjalny feretron, obramowaniem dla obrazu był baldachim z koroną królewską, z drugiej strony obrazu był płaszcz z wyhaftowanym orłem. Dwie złote korony nałożył na obraz kard. Aleksander Kakowski. Korony te zaginęły w czasie II wojny światowej. Nie wiadomo, kto je zrabował – Rosjanie czy Niemcy. Dlaczego dwie korony? Mówiono, że Obraz przedstawia Maryję oczekującą narodzin Jezusa, dlatego miała dwie korony: jedną dla siebie, drugą dla Dzieciątka, które ma się urodzić. Według innej wersji podwójna korona nawiązywała do historii i oznaczała, że Matka Boska jest Królową Polski i Wielką Księżną Litewską.
Obraz przetrwał wojenną zawieruchę i czasy sowieckie. Odtworzono nawet złote korony. Dziś jest czczony zarówno przez Polaków, jak i przez Litwinów, którzy uważają go za swój.
