Poplecznik Putina, oligarcha żydowskiego pochodzenia Wiaczesław Mosze Kantor został objęty sankcjami. Kilka lat temu próbował przejąć Zakłady Azotowe w Tarnowie.
Kilka dni temu na listę osób objętych sankcjami trafił Wiaczesław Mosze Kantor, powiązany z Putinem rosyjski oligarcha żydowskiego pochodzenia. Postać tajemnicza, aktywna i wpływowa. Człowiek, który spotykał się z najważniejszymi polskimi politykami i próbował robić w Polsce potężne interesy.
Od sklepu z majtkami do Putina
Wiaczesław Mosze Kantor urodził w 1953 r. w Moskwie. Ukończył prestiżowy Moskiewski Instytut Lotnictwa, ale świetnie zapowiadającą się karierę, przerwał skandal z wypłynięciem z kierowanego przez niego laboratorium tajnych dokumentów. W Rosji za mniejsze przewiny ląduje się do dziś na Syberii, ale Kantor uniknął odsiadki. Z instytutu wyleciał z hukiem i został… kierownikiem działu damskiej bielizny w jednym z moskiewskich supersamów. Za prezydentury Borysa Jelcyna tajemniczym sposobem został dyrektorem rosyjsko-amerykańskiego przedsiębiorstwa „Intielmas”. Firma ta pod hasłem „monitoringu ekologicznego” zbudowała jedną z pierwszych w Rosji sieci komputerowych. A Mosze Kantor zarobił krocie, które zainwestował w kupno udziałów chemicznego giganta Acron.
Wrogie przejęcie
Wtedy też przypomniał sobie o swoim żydowskim pochodzeniu i zaczął obnosić się z nim na Zachodzie. Skutecznie, bo udało mu się m.in. nawet zostać przewodniczącym Europejskiego Kongresu Żydowskiego. Organizował Światowe Fora Holokaustu. Spotykał się z koronowanymi głowami (np. z księciem Karolem), prezydentami i premierami. W Polsce był to np. prezydent Aleksander Kwaśniewski. Kiedy jako reprezentant środowisk żydowskich organizował w Polsce różne wydarzenia, patronowali im m.in. Jerzy Buzek czy Lech Kaczyński. To Kantor był organizatorem osławionej „konferencji” z okazji 75. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz, jaka odbyła się w Jerozolimie z udziałem Putina a bez udziału prezydenta Andrzeja Dudy w 2020 r. Było to wydarzenie czysto propagandowe, a Kantor wyjątkowo ordynarnie komentował nieobecność polskiego prezydenta, który po serii antypolskich ataków, odmówił udziału w konferencji. Związki Mosze Kantora z Putinem były wtedy już oczywiste. A trwały od dawna.
W 2012 r. rosyjski koncern Acron, którego współwłaścicielem jest Kantor, ogłosił wezwanie na akcje Zakładów Azotowych w Tarnowie. Jednym z akcjonariuszy Zakładów był Skarb Państwa. Rząd polski uznał to za próbę wrogiego przejęcia i rozpoczął walkę o utrzymanie kontroli nad nawozowym gigantem. Kantorowi z kolei bardzo zależało na jego przejęciu, gdyż oznaczało to własność przedsiębiorstwa położonego w Unii Europejskiej. Ponadto pamiętać trzeba, że do produkcji nawozów potrzebny jest gaz ziemny, dostarczany wówczas z Rosji. Kantor mógłby więc uzależnić polskiego giganta od rosyjskich dostaw. W praktyce byłby to kolejny krok do gazowego uzależnienia Polski od Rosji.
Aby zapobiec wrogiemu przejęciu doszło do fuzji tarnowskiej spółki z Zakładami Azotowymi w Puławach i w ten sposób powstała Grupa Azoty. Po ogłoszeniu wezwania Acron pozyskał 12 proc. akcji nowej chemicznej spółki. W wyniku dalszego skupu akcji, powiększył swój pakiet do prawie 20 proc. akcji Grupy Azoty. Dalsze zakupy zostały zatrzymane, gdyż posiadający 33 proc. akcji Skarb Państwa uniemożliwił to wprowadzając odpowiednie zapisy w statucie.
Sankcje i Azoty
Mosze Kantor chciał o wiele więcej, ale i tak znaczna część akcji polskiego giganta w produkcji nawozów należy do rosyjskiej spółki, której jednym z czołowych udziałowców jest powiązany z Putinem oligarcha. Kantor uchodzi wręcz za zaufanego człowieka Putina. Obecnie wszystkie udziały w Grupie Azoty należące poprzez Acron do Kantora w ramach objęcia go sankcjami zostały zamrożone. Jak wyjaśniła w komunikacie dla PAP rzeczniczka prasowa Grupy Azoty Monika Darnobyt: – Zamrożenie aktywów Wiaczesława Kantora działa z mocy prawa i obowiązuje wszystkie podmioty, które biorą udział w obrocie aktywami. Zamrożenie aktywów w odniesieniu do środków finansowych, jakimi są na przykład akcje Grupy Azoty, polega na zapobieganiu wszelkim ruchom tych środków, ich przekazywaniu, zmianom, wykorzystaniu, udostępnianiu lub dokonywaniu nimi transakcji w jakikolwiek sposób, który powodowałby jakąkolwiek zmianę ich wielkości, wartości, lokalizacji, własności, posiadania, charakteru, przeznaczenia lub dowolną inną zmianę, która umożliwiłaby korzystanie z nich, w tym zarządzanie portfelem.
Grupa Azoty podkreśla, że ona sama nie jest objęta żadnymi sankcjami, ponieważ nie jest własnością ani nie jest kontrolowana przez żaden podmiot z Federacji Rosyjskiej, a zamrożenie akcji, będące częścią sankcji, którymi został objęty Kantor, nie ma wpływu na działalność spółki.
Politycy, którzy kiedyś fotografowali się z Kantorem, nie komentują obecnie ani tych fotografii, ani udzielanych mu patronatów.
