Administracja USA ogłosiła „bezprecedensowe” sankcje przeciwko rosyjskim bankom państwowym, przedsiębiorstwom państwowym i dostawom amerykańskiej technologii do Rosji. Ich znaczenie dla rosyjskiej gospodarki wyjaśniają portale RBK i Gazeta.ru oraz dziennik „Kommiersant”.
Kilka godzin po tym, jak bank WTB został wpisany na listę sankcji Wielkiej Brytanii (po zamrożeniu jego aktywów w tym kraju), podobną decyzję ogłosiły władze USA. W międzyczasie WTB zdołał ogłosić zmiany własnościowe kilku aktywów, m.in. zmniejszając swój udział w Post Banku poniżej 50 proc., a także przenosząc pakiet kontrolny klubu piłkarskiego Dynamo. Tym samym bank usunął aktywa z potencjalnego wpływu amerykańskich sankcji. USA nie umieściły obu spółek WTB, na liście sankcyjnej, w przeciwieństwie do klubu piłkarskiego CSKA, którego właścicielem jest WEB bank.
Jak zapewnił WTB, sankcje nie dotkną rachunków i depozytów klientów banku, w tym denominowanych w dolarach i euro. Zalecił jednak klientom korporacyjnym czasowe wstrzymanie się od przeprowadzania transakcji i rozliczeń w dolarach i euro. Wpisanie banku na listę sankcji oznacza zablokowanie jego aktywów w jurysdykcji USA, jednak żadne aktywa nie zostały już zamrożone. Ponadto obowiązuje zakaz transakcji dolarowych oraz zakaz wszelkich transakcji z kontrahentami z USA, m.in. za pośrednictwem kont korespondencyjnych. Prezes WTB Andrey Kostin twierdzi, że bank ma zarówno „plan B”, jak i „plan C” na wypadek amerykańskich sankcji.
Wraz z macierzystym WTB departament skarbu USA umieścił na liście sankcyjnej 20 swoich spółek zależnych zlokalizowanych w Rosji i 8 innych krajach. Do listy dodano także Nowikombank i Sowkombank, które podlegają takim samym ograniczeniom jak WTB. Sowkombank jest pierwszym dużym prywatnym bankiem w Rosji, który został objęty blokadą. Jeśli chodzi o Nowikombank, to według departamentu skarbu USA działa on głównie w sektorze obronnym i jest głównym bankiem państwowej korporacji Rostek.
Portal RBK przypomina, że amerykańska ustawa CAATSA uchwalona w 2017 r. skutkuje obowiązkiem nałożenia sankcji na osoby fizyczne i firmy spoza USA, które są postrzegane jako ułatwiające Rosji „istotne transakcje”. Innymi słowy, teoretycznie każda interakcja z bankiem umieszczonym na liście sankcji jest obarczona ryzykiem nałożenia restrykcji na takiego kontrahenta. „Kommiersant” uznaje za mało prawdopodobne zastosowanie wtórnych sankcji wobec takich rosyjskich podmiotów prawnych.
Władze USA nałożyły sankcje na największy rosyjski bank detaliczny Sbierbank i jego 25 filii, uznając „wyjątkowe znaczenie banku dla rosyjskiej gospodarki”. Restrykcje są jednak łagodniejsze. Sbierbank znajduje się na innej liście o nazwie CAPTA, która wcześniej obejmowała tylko jedną instytucję – chiński Bank of Kunlun. Od 26 marca 2022 r. amerykańskim instytucjom finansowym zabrania się otwierania lub utrzymywania rachunków korespondencyjnych lub tranzytowych w Sbierbanku. Ponadto banki amerykańskie będą musiały odrzucać płatności, w które zaangażowany jest Sbierbank.
Jednak w przeciwieństwie do sankcji blokujących wobec WTB, banki amerykańskie nie zamrożą środków Sbierbanku. Dekret Bidena nie zabrania Amerykanom dokonywania innych transakcji z Sbierbankiem, w których może działać jako na przykład nabywca usług (na przykład licencji na Windows lub inne oprogramowanie).
Gazieta.ru zwraca uwagę, że aby ograniczyć zdolność Rosji do „finansowania inwazji na Ukrainę lub innych priorytetów prezydenta Władimira Putina”, departament skarbu USA rozszerzył i zaostrzył sankcje sektorowe obowiązujące od 2014 r. Do tej pory obejmowały zakaz nabywania nowych akcji lub długoterminowych obligacji 5 państwowych banków: Sbierbanku, WTB, Gazprombanku, Rosselchozbanku i VEB.RF), koncernów naftowo-gazowych Rosnieft’, Gazpromnieft’, Transnieft’ i Novatek oraz korporacji państwowej Rostek.
Obecnie Stany Zjednoczone ujednoliciły dla wszystkich firm objętych sankcjami sektorowymi termin spłaty zobowiązań dłużnych, które Amerykanie mogą nabyć. Chodzi o 14 dni. Innymi słowy, inwestorzy amerykańscy mogą swobodnie pożyczać tym firmom środki na okres do dwóch tygodni, podczas gdy wcześniej terminy te wahały się od 14 dni dla banków do 60 dni dla firm naftowych i gazowych.
Jednocześnie USA rozszerzyły listę firm podlegających sektorowym ograniczeniom w zakresie pozyskiwania finansowania z USA. Chodzi o Moscow Credit Bank (MCB), Alfa-Bank, Sowcomflot, Rosyjskie Koleje (RŻD), Ałrosa (złoto, diamenty), Gazprom, Rostelekom i RusHydro. Teraz udział inwestorów amerykańskich w przyszłych euroobligacjach tych firm stanie się praktycznie niemożliwy.
Według departamentu skarbu USA, ryzyko amerykańskiej blokady nie dotyczy podmiotów spoza USA, które prowadzą transakcje z rosyjskimi bankami i firmami w ramach nowych sankcji sektorowych. Jednocześnie podmioty spoza USA mogą podlegać sankcjom blokującym, jeśli udzielą znaczącej pomocy podmiotom umieszczonym na liście.
Departament Skarbu USA publikował również listę odstępstw od sankcji. Chodzi o tzw. licencje generalne, pozwalające amerykańskim instytucjom finansowym nie blokować środków banków znajdujących się na liście. Jeśli więc np. WTB dokona płatności do amerykańskiego banku przed 26 marca 2022 r., kontrahent będzie musiał jedynie odrzucić taką transakcję i zwrócić pieniądze. Podobna transakcja po 26 marca doprowadzi do zamrożenia funduszy przez amerykański bank, wynika z warunków licencji.
Najważniejsze wyjątki dotyczą handlu energią w Rosji. Do 24 czerwca 2022 r. amerykańskie firmy mogą dokonywać wszelkich transakcji z udziałem WEB, Sbierbanku, WTB, Sowkombanku i banku Otkritie związanych z energią, w tym zakupami ropy naftowej, produktów naftowych, gazu ziemnego, węgla, uranu.
Administracja Bidena postanowiła nie wprowadzać ograniczeń, które mogłyby bezpośrednio dotknąć rosyjskie koncerny energetyczne, obawiając się dalszego wzrostu cen ropy i gazu. RBK przypomina, że w 2021 r. rosyjskie firmy wysłały do USA ropę i produkty naftowe o wartości 8,7 mld dol. Natomiast według danych Rosyjskiej Federalnej Służby Celnej, biorąc pod uwagę dostawy przez kraje trzecie, do Stanów Zjednoczonych trafiła rosyjska ropa warta 17 mld dolarów.
